Στήσιμο Ὑπολογιστῆ, Ἐργαλειοθήκη καὶ Πρώτη Γνωριμία

Πρὶν ξεκινήσουμε αὐτὴν τὴ σειρὰ μαθημάτων, ἂς θέσουμε κάποιες ἀρχές:
ι) Ἀρκετοὶ ταυτίζουν τὸ Πολυτονικὸ μὲ τὴν καθαρεύουσα καὶ τὰ Ἀρχαῖα - ἐμεῖς ταυτίζουμε τὸ Πολυτονικὸ μὲ ὅλη τὴν ἐξέλιξη τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας, ἄρα καὶ μὲ τὴ Νέα Ἑλληνική - δημοτικὴ ἢ καθαρεύουσα!

ιι) Καθὼς ὑπάρχουν ἀρκετὲς 'ἐκδοχὲς' τοῦ Πολυτονικοῦ, ἐμεῖς ἐδῶ δίνουμε τὴν 'παλαιότερη' - πρὸ τῶν ἁπλοποιήσεων τοῦ Μ. Τριανταφυλλίδη, χωρὶς νὰ παίρνουμε θέση πάνω στὸ γιατὶ τὸ ἁπλοποίησε καὶ σεβόμενοι τὴ συμβολή του στὸ γλωσσικὸ ζήτημα τῆς χώρας μας.

o    ι) Ρύθμιση Λειτουργικοῦ Συστήματος γιὰ Ὑποστήριξη Πολυτονικοῦ

                                                ι.α)       Linux (δεῖτε σχετικὸ μάθημα)

                                                ι.β)       Windows

Δὲ χρειάζεται ἐπιπλέον πρόγραμμα (κατέβασμα)!  Ἁπλῶς ἐνεργοποίηση τοῦ ὑπάρχοντος.

Πίνακας Ἐλέγχου/Control Panel > Τοπικὲς ρυθμίσεις > Περιοχὴ καὶ γλῶσσα > Πληκτρολόγια καὶ Γλῶσσες > Ἀλλαγὴ Πληκτρολογίου – Προσθήκη καὶ ἐκεῖ εἶναι τὰ πολυτονικὰ (Ἑλληνικά Ἑλλάδας > Πληκτρολόγιο > Ἑλληνικά Πολυτονικά).

                                                ι.γ)       Android
Τὰ Android δὲ διαθέτουν πολυτονικὸ πληκτρολόγιο.  Προτείνεται τὸ κατέβασμα τῆς ἐφαρμογῆς Hoplite Polytonic Greek ἢ τῆς keymangreek ἢ τῆς Ancient Greek Keyboard. 

                                                ι.δ)       IOs

Ἐὰν χρησιμοποιεῖται σταθερὸς ὑπολογιστὴς, πρέπει νὰ ἐνεργοποιηθεῖ τὸ ipolytonic.  Εὰν χρησιμοποιεῖται iPad ἢ iPhone, προτείνεται τὸ κατέβασμα τῆς ἐφαρμογῆς Hoplite Polytonic Greek ἢ τῆς keymangreek ἢ τῆς Ancient Greek Keyboard

 

o    ιι) Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου

o                            ιι.α)      Linux 

                                                ιι.β)      Word/Office

Ὁ πολυτονισμὸς ἀκολουθεῖ σὲ βασικὲς γραμμὲς τὸ σύστημα τῆς πολυτονικῆς γραφομηχανῆς – πρῶτα τὰ διακριτικὰ καὶ μετὰ τὸ γράμμα (δεῖτε τὴ σχετικὴ φωτογραφία).

                                                ιι.γ)      Android

Ὁ πολυτονισμὸς ἀκολουθεῖ σὲ βασικὲς γραμμὲς τὸ σύστημα τῆς γραφῆς μὲ τὸ χέρι – πρῶτα τὸ γράμμα καὶ μετὰ τὰ διακριτικά (μὲ ὁποιαδήποτε σειρὰ μεταξύ τους).

                                                ιι.δ)      IOs

Στὸ ipolytonic, ὁ πολυτονισμὸς γίνεται ὅπως καὶ στὰ Word/Office.  Στὶς ἐφαρμογές, ὅπως περιγράφηκε προηγουμένως – πρῶτα τὸ γράμμα καὶ μετὰ τὰ διακριτικά (μὲ ὁποιαδήποτε σειρὰ μεταξύ τους).

ιιι) Ρύθμιση φυλλομετρητή/browsers Mozilla Firefox καὶ λογισμικοῦ LibreOffice γιὰ χρήση αὐτόματου πολυτονικοῦ διορθωτῆ (δεῖτε τὸ σχετικὸ μάθημα)

Ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας καὶ τῆς Γραφῆς της

Ἡ Γλῶσσα μας θεωρεῖται ὅτι ἄρχισε νὰ δημιουργεῖται σὲ κάποια ἀναγνωρίσιμη σὲ μᾶς μορφὴ κάπου γύρω στὸ 3000 π.Χ. Τότε, ἡ ἔλευση τῶν ἸνδοΕυρωπαίων στὴ νότια Βαλκανική ἀνέμειξε τὴ δικὴ τους βασικὴ γλῶσσα μὲ ἕνα εὐρύτατο λεξιλόγιο ἀπὸ τὴ γλῶσσα τῶν ἐντόπιων πληθυσμῶν (ἐπιστημονικά, ἡ δεύτερη καλεῖται ‘προ-Ἑλληνικὴ’ καὶ ἀποτελεῖ τὸ ‘γλωσσικὸ ὑπόστρωμα’ γιὰ τὴ σύγχρονη Ἑλληνική· ἡ πιὸ γνωστή της λέξη ποὺ μᾶς ἔχει άκολουθήσει μέχρι σήμερα εἶναι μᾶλλον ἡ ‘θάλαττα’/’θάλασσα’). Φυσικά, αὐτὴ ἡ σμίξη πῆρε αἰῶνες γιὰ νὰ ὁλοκληρωθεῖ καὶ δὲν ἀπέδωσε μία ἐνιαῖα γλῶσσα ἀλλὰ μία ποικιλία τοπικῶν διαλέκτων, ἀρκετὰ συναφῶν μεταξύ τους ὥστε νὰ εἶναι σὲ ἀρκετὰ μεγάλο βαθμὸ ἀμοιβαῖα κατανοητές. Δὲ χρειάζεται νὰ ποῦμε ὅτι στὴν πρώτη της μορφή αὐτὴ ἡ γλῶσσα ἦταν μόνο προφορική· γιὰ διάφορους πολιτισμικοὺς λόγους, δὲν εἶχε σύστημα γραφῆς.

Τὸ πρῶτο γραφικὸ σύστημα ποὺ σίγουρα καταγράφει Ἑλληνικὴ γλωσσικὴ μορφὴ εἶναι ἡ περίφημη Γραμμικὴ Γραφὴ Β’ (ΓΓΒ’), λαϊκὰ καλούμενη καὶ ‘γραφὴ τῶν Μυκηναίων’. Ὴταν συλλαβογραφική, κάθε χαρακτήρας δηλαδή ἦταν εἴτε ἕνα φωνῆεν μόνο του εἴτε ἕνα σύμφωνο μὲ ἕνα φωνῆεν, γραφόταν κυρίως ἀπὸ ἀριστερὰ πρὸς τὰ δεξιά καὶ εἶχε ἀτέλειες κατὰ τὸ ὅτι δὲν μποροῦσε νὰ καταγράψει τελικὰ σύμφωνα (εἴτε λέξεων εἴτε συλλαβῶν), μακρὰ ἢ βραχέα φωνήεντα, πνεύματα ἢ τόνους καὶ γιὰ κάποια σύμφωνα (ἐνδεικτικά: λ καὶ ρ, π καὶ φ, κ καὶ χ, τ καὶ θ) εἶχε κοινοὺς χαρακτῆρες (τουλάχιστον, κατέγραφαν τὴν ὑπογεγραμμένη)· ἔτσι τὰ ὀνόματα τῶν δύο εἰσηγητῶν μας θὰ γράφονταν: πα-να-γκι-ο-τι κα-ρα-νι-ντι-ο-τι καὶ α-πο-το-ρο βα-ρα-να (μὲ τὰ δικά τους συλλαβογραφήματα, φυσικά!). Ὁ λόγος τῶν περίεργων αὐτῶν κανονισμῶν εἶναι ὅτι θεωρεῖται μετεξέλιξη τῆς Γραμμικῆς Γραφῆς Α’ (ΓΓΑ’) τῶν Μινωιτῶν, ἡ ὁποῖα δὲν ἔχει ‘διαβαστεῖ’ ἀκόμα, ἀλλά, γενικά, θεωρεῖται ὅτι ἀποδίδει μὴ Ἑλληνική γλῶσσα ...

Μετὰ τὴν κατάρρευση τοῦ Μυκηναϊκοῦ κόσμου, ἡ γραφὴ στὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα φαίνεται νὰ σταμάτησε, ἕνα παρακλάδι της ὅμως ἀποτέλεσε τὸ ἈρκαδοΚυπριακὸ συλλαβάριο (αὐτὸ, μποροῦσε τουλάχιστον νὰ ἀποδώσει τελικὰ σύμφωνα!) τὸ ὁποῖο ἐπέζησε μέχρι τὴν κλασσικὴ ἐποχή.

Κατὰ τὸ 10ο μὲ 9ο αἰῶνα, Ἕλληνες ἐμποροι ‘δανειστῆκαν’ τὸ φοινικικὸ συλλαβάριο τύπου ἀμπζάντ (δηλαδή, κατέγραφε μόνο τὰ σύμφωνα) τὸ ὁποῖο γραφόταν ἀπὸ δεξιὰ πρὸς ἀριστερά (τὰ τρία προαναφερθέντα ὀνόματα θὰ γράφονταν: σ-ν-ρ-β σ-λ-τ-σ-π καὶ σ-τ-ντ-ν-ρ-κ σ-τ-γκ-ν-π) καὶ σὲ μία ἐπαναστατικὴ καινοτομία πρόσθεσαν ἀρχικά πέντε φωνήεντα (ὅλα δίχρονα): τὰ Α, Ε, Ι, Ο καὶ Υ. Γιὰ τα σημερινὰ δεδομένα, γράφανε μόνο μὲ κεφαλαῖα (κεφαλαιογράμματη γραφή) χωρὶς κενὰ ἀνάμεσα στὶς λέξεις, χωρὶς τόνους, καταγράφοντας τὴν ὑπογεγραμμένη/προσγεγραμμένη καὶ τὴ δασεῖα (μὲ κεφαλαῖο Η) καὶ μποροῦσαν νὰ γράψουν εἴτε ἀπὸ δεξιὰ πρὸς ἀριστερά, ὅπως οἱ Φοίνικες, εἴτε ἀπὸ ἀριστερὰ πρὸς τὰ δεξιὰ, ὅπως σήμερα (αὐτὸς ὁ τρόπος ἐπικράτησε καθὼς ἡ πλειονότητα τῶν γραφέων εἶναι διαχρονικὰ δεξιόχειρες) εἴτε ἐναλλάξ μία σειρὰ ἀπὸ ἀριστερὰ πρὸς δεξιὰ, τὴν ἑπόμενη ἀπὸ δεξιὰ πρὸς ἀριστερά, μετὰ πάλι ἀπὸ ἀριστερὰ πρὸς δεξιὰ καὶ οὔτω καθ’ἐξῆς (γραφὴ βουστροφηδόν, δηλαδὴ ὅπως τὸ βόδι στρέφει ὀργώνοντας τὸ χωράφι). Δεῖτε τὰ τρία ἀντίστοιχα δείγματα (σὲ νέα Ἑλληνική):

ΣΥΟΤΣΥΟΜΣΙΝΟΤΥΛΟΠΟΙΡΑΝΙΜΕΣΟΤΣ

ΑΘΑΜΟΥΤΚΙΔΑΙΔΟΤΙΑΚΣΕΤΣΙΓΟΛΟΠΥΗ

ΡΓΣΕΤΣΑΙΡΟΤΣΙΗΣΕΤΑΚΙΣΑΒΑΤΕΜΥΟΝΙ

ΣΑΣΣΟΛΓΣΕΤΣΕΣΧΙΛΕΧΣΕΣΕΤΙΑΚΣΕΦΑ

ΕΤΣΙΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕΓΙΑΤΟΥΣΠΡΟΗΕΛΛΕΝ

ΕΣΚΑΙΤΟΥΣΙΝΔΟΕΥΡΟΠΑΙΟΥΣΚΑΙΓΙΑΤΟΥ

ΣΤΡΕΙΣΤΡΟΠΟΥΣΓΡΑΦΕΣΑΠΟΔΕΧΣΙΑΠΡΟ

ΣΑΡΙΣΤΕΡΑΑΠΟΑΡΙΣΤΕΡΑΠΡΟΣΤΑΔΕΧΣΙΑ

ΚΑΙΒΟΥΣΤΡΟΦΕΔΟΝΔΕΛΑΔΕΕΝΑΛΛΑΧΣ

ΑΥΤΟΣΟΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣΤΡΟΠΟΣΓΡΑΦΕΣΟΜ

ΥΟΒΟΗΙΕΦΕΡΤΣΥΟΠΟΠΟΡΤΝΟΤΕΜΙΕΖΑΙΟ

ΣΟΤΑΝΟΡΓΟΝΕΙΤΟΧΟΡΑΦΙΜΕΠΙΑΝΕΙΠΟΝ

ΟΠΣΟΧΥΤΥΕΟΖΟΑΒΑΙΔΟΤΥΟΠΣΟΛΑΦΕΚΟ

ΥΔΕΝΕΠΙΚΡΑΤΕΣΕΗΟΣΣΥΣΤΕΜΑΓΡΑΦΕΣ

Βέβαια, ὅπως ὑπῆρχαν διαφορετικὲς διάλεκτοι ὑπῆρχαν καὶ παραλλαγὲς τοῦ ἀλφαβήτου· ἄλλοι ἔγραφαν Λ ἄλλοι L, ἄλλοι ἔβαζαν τὸ Η ὡς δασεῖα ἄλλοι ὄχι, κάποιοι γρήγορα ἐνέταξαν τὸ Ω, μία μακρὰ μορφὴ τοῦ Ο, κάποιοι δημιούργησαν δύο διπλὰ σύμφωνα τὸ Ξ καὶ τὸ Ψ. Τὸ 403 π.Χ., ἐπὶ ἐπωνύμου ἄρχοντος Εὐκλείδου, προστέθηκαν στὸ Ἀττικὸ ἀλφάβητο τὸ Ω καὶ τὸ Η, ὡς μία νέα μακρὰ μορφὴ τοῦ Ε.

Καθὼς περνοῦσαν οἱ αἰῶνες, ἡ προφορὰ τῆς γλώσσας ἄρχισε νὰ ἀλλάζει καὶ νὰ χάνεται ἡ προσωδία της, δηλαδὴ ὁ τραγουδιστὸς τρόπος ἐκφορᾶς τῶν φωνηέντων της καί, παράλληλα, ἦρθε ἡ ἐπέκτασή της σὲ ἕνα τεράστιο τμῆμα τοῦ γνωστοῦ κόσμου καὶ λίγο πέραν αὐτοῦ μὲ τὴν ἐκστρατεία τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ τὴν ἐπακόλουθη δημιουργία τῶν Ἑλληνιστικῶν Βασιλείων. Γύρω στὸ 200 π.Χ., ὁ διευθυντὴς τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἀλεξάνδρειας, ὁ Ἀριστοφάνης ὁ Βυζάντιος, ἐπινόησε τὸ πολυτονικὸ στὴν προσάθεια νὰ διατηρήσουν οἱ γηγενεῖς ὁμιλητὲς τὴν προσωδία καὶ νὰ μάθουν ὀρθότερα οἱ ἀλλόγλωσσοι.