Mobile Citizen Journalism

Στο πρώτο μάθημα της έκτης ενότητας θα μιλήσουμε για το πώς ετοιμάζουμε και γράφουμε άρθρα για την ταχύτερα εξελισσόμενη θεματική: την τεχνολογία.

Περιεχόμενα 1ου μαθήματος

• Οι ιδιαιτερότητες της εκλαΐκευσης θεμάτων τεχνολογίας
  
• Οι προϋποθέσεις του ιστολογίου τεχνολογίας
  
• Ιστολογώντας τεχνολογικά
  
• -   Ο τίτλος
  
• -   Η δομή
  
• -   Το ύφος
  
• Τι να προσέξεις αν το άρθρο είναι επικριτικό για μια τεχνολογία
  

Οι ιδιαιτερότητες της εκλαΐκευσης θεμάτων τεχνολογίας

Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι σίγουρα μία θεματική με πολυάριθμο κοινό, ιδιαίτερα στις νεανικές και τις επαγγελματικά ενεργές ηλικίες. Ωστόσο, υπάρχουν τρία προβλήματα που πρέπει να λάβεις υπόψη σου πριν επικεντρωθείς σε κάτι τέτοιο:

α) Για να μιλάς για την τεχνολογία, πρέπει να καταλαβαίνεις την τεχνολογία. Πράγμα που σημαίνει να έχεις το υπόβαθρο γνώσεων που χρειάζεται.
β) Για τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις καινοτομίες και τις εφευρέσεις, μιλούν όλα τα μεγάλα ΜΜΕ, έστω και επιδερμικά. Άρα, θα πρέπει να προσφέρεις στους αναγνώστες σου μια βαθύτερη ματιά, είτε ως προς τα χαρακτηριστικά της κάθε νέας τεχνολογικής πρότασης είτε ως προς τον τρόπο χειρισμού, χρήσης και αξιοποίησής της.
γ) Η ταχύτητα με την οποία εμφανίζονται τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα είναι τέτοια που δεν ικανοποιείται με την στατικότητα της «δημοσιογραφίας ιστοτόπου». Θα πρέπει να την καλύψεις πιο δυναμικά, μέσα από ένα ιστολόγιο ή από μία ενημερωτική εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα.

Εφόσον νοιώθεις ότι μπορείς να ανταποκριθείς σε αυτά, ας δούμε λεπτομερειακά το τι προϋποθέτει μια τέτοια δημοσιογραφική σου εξειδίκευση.

Οι προϋποθέσεις του ιστολογίου τεχνολογίας

Περίπου το 60% των ιστολογίων, διεθνώς, ασχολούνται με την τεχνολογία. Κι ο βασικός λόγος είναι ότι με κάθε νέο τεχνολογικό προϊόν που εμφανίζεται στην αγορά όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται εκλαϊκευμένες εξηγήσεις, συμβουλές και οδηγίες για το πώς θα το αξιοποιήσουν στην καθημερινότητά τους. Έπειτα, υπάρχει και έντονο κοινωνικό ενδιαφέρον για την τεχνολογία: Οι πιθανές επιπτώσεις στην υγεία από τη χρήση μιας νέας συσκευής, για παράδειγμα, είναι κάτι που απασχολεί έντονα τους πολίτες και δεν είναι βέβαιοι ότι θα τις μάθουν χωρίς έρευνα από ανθρώπους πιο καταρτισμένους. Ή, μία νέα τεχνολογία επεξεργασίας λυμάτων, χρειάζεται επαρκή επεξήγηση του τρόπου λειτουργίας της και των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων πριν γίνει αποδεκτή από τον ενδιαφερόμενο δήμο. Ένας τεχνολογικά καταρτισμένος πολίτης-δημοσιογράφος μπορεί να συνεισφέρει καταλυτικά.

Έστω, λοιπόν, ότι θέλεις να αναλάβεις αυτόν τον ρόλο. Καλό είναι να πρέπει να γνωρίζεις ότι:

• Θα πρέπει να ενημερώνεσαι συνεχώς για τις νέες τάσεις
  

Για να έχεις μεγάλο αναγνωστικό κοινό, θα πρέπει το ιστολόγιό σου να ενημερώνει για όλες τις τελευταίες εξελίξεις και προοπτικές της τεχνολογίας. Θα σε παρακολουθούν μόνον αν είσαι έγκαιρα και έγκυρα πληροφορημένος.

• Θα πρέπει να δημοσιεύεις συνεχώς νέο υλικό
  

Όσο ευρύτερο είναι το πεδίο τεχνολογιών που καλύπτεις, τόσο συχνότερα θα πρέπει να αναρτάς άρθρα στο ιστολόγιό σου. Αν καλύπτεις όλες τις τεχνολογικές ειδήσεις, θα χρειαστεί να ανανεώνεις το ιστολόγιο δυό και τρεις φορές τη μέρα. Κάτι τέτοιο όμως είναι μεγάλη παγίδα, καθώς μπορεί να καταλήξεις να μην έχεις χρόνο για τίποτε άλλο στη ζωή σου! Οι διέξοδοι είναι δύο:  Ή θα συνεργαστείς με άλλον/άλλους, ώστε να επιμεριστεί η εργασία, ή θα επικεντρωθείς σε στενότερο τεχνολογικό τομέα. Για παράδειγμα, αν καλύπτεις μόνο τον προγραμματισμό εφαρμογών για συσκευές Android, θα αρκεί μία ανάρτηση κάθε δεύτερη μέρα.

• Οι λέξεις-κλειδιά είναι ζωτικής σημασίας
  

Μην ξεκινήσεις blog τεχνολογίας αν δεν έχεις προπονηθεί καλά στην παραγωγή  λέξεων-κλειδιών για τις δημοσιεύσεις σου. Αυτές είναι οι «σειρήνες» που θα προσελκύσουν αναγνώστες για σένα.

• Η βιωσιμότητα του ιστολογίου δεν είναι εγγυημένη
  

Αν σκοπεύεις να αφιερωθείς πλήρως σε ένα ιστολόγιο τεχνολογίας – άρα και να βγάλεις τα προς το ζην από αυτό - … ξανασκέψου το. Τα έσοδά σου από το πρόγραμμα διαφημίσεων AdSense της Google θα είναι περίπου 4 ευρώ για κάθε 1000 επισκέπτες (σύμφωνα με τα ως τώρα ισχύοντα). Και, ως γνωστόν, οι θιασώτες της τεχνολογίας ανήκουν στην κατηγορία των ανθρώπων που απεχθάνονται να κάνουν κλικ σε διαφημιστικά μηνύματα. Επίσης, το να ζητήσεις συνδρομές από τους αναγνώστες σου είναι μια ελπίδα που μπορείς να έχεις μόνον αφότου γίνει γνωστός και επιτυχημένος.

Μπορείς, βέβαια, να αναζητήσεις διαφημίσεις και χορηγίες, αρχικά από την τοπική αγορά της περιοχής σου. Όμως, αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς οι επιχειρήσεις τείνουν να ζητούν από τους bloggers την μεροληπτική προβολή τους. Αν «στιγματισθείς» για κάτι τέτοιο, οι αναγνώστες θα σε εγκαταλείψουν. 

Ιστολογώντας τεχνολογικά

Τα ιστολόγια τεχνολογίας έχουν τα ίδια γενικά χαρακτηριστικά με τα υπόλοιπα ιστολόγια. Ο στόχος παραμένει να είναι η εύκολη εύρεση και κατανόηση της πληροφορίας.

Η έρευνα του θέματος

Ένα τεχνολογικό άρθρο αρχίζει με την έρευνα των απαιτούμενων στοιχείων του και την «χαρτογράφηση της πορείας» προς αυτό. Ακόμη κι θεωρείς τον εαυτό σου ειδικό στον τομέα, είναι λογικό να ψάξεις το τι άλλο έχει δημοσιευθεί γι’ αυτό, ώστε να προσθέσεις κάτι το νέο. Η έρευνά σου αυτή θα σου προσφέρει δεδομένα και πηγές που θα ισχυροποιήσουν την επιχειρηματολογία σου στο άρθρο.

Ξεκίνα την έρευνά σου ως εξής:

• Σχεδίασε ένα σκαρίφημα της δομής αυτού που θες να γράψεις, είτε είναι μία ακολουθία στοιχείων που θες να αναπτύξεις είτε ένας οδηγός βήμα-βήμα. Το σκαρίφημα αυτό θα σε κρατήσει εστιασμένο και θα σε βοηθήσει να μην ξεφύγεις από το θέμα.
  
• Ψάξε πηγές πληροφοριών για κάθε στοιχείο του σκαριφήματος και διάλεξε ποιες θα χρησιμοποιήσεις.
  
• Βρες ποια θα είναι η κύρια πηγή αναφοράς, που θα προσδώσει αξιοπιστία στα όσα ισχυρισθείς στο άρθρο.
  
• Απόφυγε την αναφορά σε πηγές ή έρευνες παλιότερες των τριών ετών. Εκτός κι αν έχεις θέμα την ιστορία μιας τεχνολογίας.
  

Ένας καλός οδηγός για το τι μπορείς να ερευνήσεις και τι μπορείς να γράψεις για μία τεχνολογία είναι τα ακόλουθα σημεία:

1)  Ποια είναι η τεχνολογία; Πώς χρησιμοποιείται;

• Παρέχεις τα βασικά στοιχεία της τεχνολογίας: το όνομά της και οποιεσδήποτε βασικές πληροφορίες έχεις σχετικά με αυτήν.
  
• Πώς χρησιμοποιείται η τεχνολογία; Δώσε τις βασικές λεπτομέρειες που είναι απαραίτητες για να την εξηγήσεις σε κάποιον άλλο.
  
• Ποιοι είναι τα όρια της τεχνολογίας; Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορεί να κάνει ή δεν μπορεί να κάνει καλά;
  
• Ποιοι είναι οι περιορισμοί στη χρήση της; Υπάρχουν χρήσεις της που είναι παράνομες ή ανήθικες;
  
• Χρησιμοποίησε μια μεταφορά ή αναλογία για να εξηγήσεις τι είναι η τεχνολογία αυτή και εξήγησε η παρομοίωσή σου είναι κατάλληλη.
  

2) Ποιος έρχεται σε επαφή με αυτή την τεχνολογία;

• Ποιος χρησιμοποιεί την τεχνολογία; Περίγραψε τους ανθρώπους που αλληλεπιδρούν άμεσα μαζί της.
  
• Ποιοι άνθρωποι εμπλέκονται έμμεσα με την τεχνολογία; Περίγραψε το ποιοι επηρεάζονται από τη χρήση της, ακόμη και αν δεν αλληλεπιδρούν άμεσα με αυτήν.
  
• Ποιος αποφασίζει για το πώς χρησιμοποιείται η τεχνολογία; Πώς αποφασίζονται οι «σωστές» και οι «λάθος» χρήσεις της;
  
• Ποιος δεν χρησιμοποιεί την τεχνολογία; Τι συνέπειες έχει η μη χρήση της;
  

3) Πού και πότε χρησιμοποιείται η τεχνολογία;

• Καθόρισε τον τόπο/ους όπου χρησιμοποιείται η τεχνολογία και πότε.
  
• Πού και πότε δεν χρησιμοποιείται ποτέ αυτή η τεχνολογία; Γιατί όχι;
  
• Πώς συγκρίνεται η τεχνολογία με άλλες παρόμοιες τεχνολογίες;
  
• Τι είναι αυτό που κάνει τη συγκεκριμένη τεχνολογία κατάλληλη, ακατάλληλη, ή έτσι κι έτσι;
  

4) Γιατί χρησιμοποιείται η τεχνολογία;

• Τι κάνει η τεχνολογία που δεν μπορούσε να γίνει (ή δεν μπορούσε να γίνει τόσο καλά) χωρίς αυτήν;
  
• Πώς άλλαξε αυτή η τεχνολογία τον τρόπο ζωής και εργασίας των ανθρώπων; Είναι η αλλαγή θετική ή αρνητική;
  
• Ποιες είναι οι αρνητικές επιπτώσεις της τεχνολογίας και – αν υπάρχουν - γιατί συνεχίζουν να τη χρησιμοποιούν;
  
• Συμφωνείς ή διαφωνείς με την απόφασή τους να τη χρησιμοποιούν - και γιατί;
  

Ο τίτλος

Διάλεξε τον τίτλο της κάθε ανάρτησης με τα κριτήρια που θα τον διάλεγες για οποιοδήποτε άρθρο. Πρέπει να δελεάζει τον αναγνώστη, χωρίς να γίνεται κραυγαλαίος ή διθυραμβικός. Εφόσον γράφεις για την τεχνολογία, πρέπει ο τίτλος σου να είναι ακριβής και να συνοψίζει το περιεχόμενο και τον σκοπό της ανάρτησής σου.

Για να τον κάνεις κομψά ελκυστικό, μπορείς:

• να ενσωματώσεις στον τίτλο έναν εντυπωσιακό αριθμό
  
• να ενσωματώσεις τον τύπο του άρθρου (Έρευνα… Οδηγός…)
  
•  να ενσωματώσεις κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της τεχνολογίας για την οποία γράφεις.
  

Η δομή

Ως προς τη δομή του ιστολογίου, δεν χρειάζεται να αλλάξεις τίποτε από τα κλασικά: οι  αναγνώστες συνεχίζουν να βλέπουν τις σελίδες σε προβλέψιμα μοτίβα. Το βλέμμα τους ακολουθεί πορεία γράμματος «F» στην οθόνη: Πρώτα, πέφτει την επάνω γραμμή και έπειτα πηγαίνει στην αριστερή πλευρά. Μετά, στρέφεται προς το κέντρο κι αρχίζει να κατεβαίνει.

Το μόνο που χρειάζεται να προσέξεις είναι η καθαρότητα της δομής, με αρκετά κενά διαστήματα. Αν φορτώνεις τις παραγράφους με πολλές και πυκνές λεπτομέρειες, ο αναγνώστης σου θα κουραστεί γρήγορα.

Κάθε φορά που ξεκινάς μια νέα ανάρτηση, να της δίνεις την ακόλουθη ευκολοδιάβαστη διάταξη:

• Να έχεις μια εισαγωγή, η οποία θα συνοψίζει το άρθρο και θα προετοιμάζει για το τι επακολουθεί. Ίσως είναι καλύτερα να την προσθέτεις αφού τελειώσεις το άρθρο.
  
• Να έχεις διαμόρφωση τίτλων παραγράφων τέτοια που να ευνοεί την παραγωγή ετικετών (tags).
  
• Να παραθέτεις αριθμημένες τις λίστες των σημαντικών πραγμάτων.
  
• Να παρεμβάλεις στο κείμενο εικόνες, γραφήματα και σχέδια, τουλάχιστον κάθε 500 λέξεις.
  
• Να ολοκληρώνεις το άρθρο με ένα συμπέρασμα, που θα συνοψίζει τις πληροφορίες που έχεις παρουσιάσει. Διαφορετικά, μπορείς να κλείσεις με πρόσκληση προς το κοινό του ιστολογίου να θέσει τα δικά του ερωτήματα σχετικά με το θέμα που παρουσίασες. Σε κάθε περίπτωση, μην αφήνεις τον αναγνώστη «ξεκρέμαστο».
  

Κατά την ανάπτυξη του θέματος, να θυμάσαι:

• Γράφεις προσπαθώντας να φαίνεται η ανεξαρτησία σου και η κριτική σου σκέψη. Μην γράψεις με ύμνους για εταιρείες, προϊόντα ή ανθρώπους.
  
• Γράφεις χωρίς να αντιγράφεις Δελτία Τύπου ή άλλο «ημιέτοιμο υλικό» από τους κατασκευαστές ή αντιπροσώπους της τεχνολογίας. Αν υπάρχουν σημεία που δεν επαρκούν οι γνώσεις σου για να τα κατανοήσεις, απευθύνσου σε ειδικούς.
  
• Να συμπεριλαμβάνεις πτυχές από το ευρύτερο πλαίσιο. Να εξηγείς τη σημασία ή όχι μιας αναδυόμενης τεχνολογίας και τις προοπτικές της. Να την εκτιμάς ως προς το κόστος της και να αναφέρεις τις εργασιακές ή κοινωνικές αλλαγές που μπορεί να επιφέρει η υιοθέτησή της. 
  
• Μη δέχεσαι να λογοκρίνουν οι εταιρείες τα άρθρα σου πριν δημοσιευτούν. Βεβαίως, απευθύνεσαι σε αυτές για τις όποιες διευκρινήσεις χρειαστείς, αλλά μέχρι εκεί!
  

Το ύφος

Το γράψιμο περί την τεχνολογία δεν είναι τεχνικό εγχειρίδιο. Το τονίζoυμε αυτό γιατί πολλοί – ιδίως μηχανικοί - πέφτουν στην παγίδα του να τεχνολογούν στεγνά. Οι αναγνώστες σου, όμως, δεν μπαίνουν στο ιστολόγιο για να διαβάσουν διατριβή!

Μολονότι παρουσιάζεις χαρακτηριστικά και εξαρτήματα, το γράψιμό σου οφείλει να είναι ευχάριστο. Διάβασε μερικά ανταγωνιστικά blogs για να δεις πώς το αντιμετωπίζουν.

Όταν είναι αναγκαίο να παραθέσεις πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, φτιάξε πίνακες και χρησιμοποίησε κενά διαστήματα για να σπάσεις τη μονοτονία.

Ως προς το λεκτικό σου, θυμήσου τα εξής:

• Απόφυγε τη χρήση λέξεων που ο μέσος μη τεχνικός αναγνώστης δεν καταλαβαίνει  χωρίς λεξικό.
  

• Μη χρησιμοποιείς ακρωνύμια τεχνολογιών χωρίς να τα εξηγείς, έστω και παρενθετικά, την πρώτη φορά.
  

• Αν είναι αναπόφευκτο να χρησιμοποιήσεις τεχνικούς όρους, φτιάξε ένα αναδυόμενο παράθυρο (pop-up) που θα εξηγεί τον όρο στον αναγνώστη.
  

• Να χρησιμοποιείς τους όρους με συνέπεια, σε όλο κείμενο. Αν, δηλαδή, γράψεις την πρώτη φορά DirectX 12, μη γράψεις παρακάτω σκέτο DirectX.    
  

• Πριν αναρτήσεις κάθε άρθρο, ξαναδιάβασέ το και αφαίρεσε τις όποιες περιττές λέξεις.
  

Τι να προσέξεις αν το άρθρο σου είναι επικριτικό για μια τεχνολογία

Αν η έρευνά σου σε έχει οδηγήσει στο ότι μία τεχνολογία ή τεχνολογικό προϊόν πρέπει να «ξεμπροστιαστεί», θυμήσου τα εξής:

• Ο στόχος σου δεν είναι να πείσεις τους αναγνώστες ότι έχεις δίκιο, αλλά να τους δείξεις τα σημαντικά επιχειρήματα που στηρίζουν το σκεπτικό σου. Εκθέτεις δεδομένα και αφήνεις τους αναγνώστες να κρίνουν. Βεβαίως, πρέπει να τους έχεις εκθέσει όλες τις πτυχές: και τα θετικά και τα αρνητικά.
  

• Μη γράφεις εντελώς υποκειμενικά ή με ασάφειες. Αντί να γράψεις «Μου φαίνεται ότι έχει…», βρες τη θεμελίωση που χρειάζεσαι ώστε να γράψεις «Έχει…». Μην φτάσεις όμως στο λάθος να παρουσιάσεις δικές σου απόψεις ως δεδομένα, χωρίς να είναι δεδομένα!
  

• Μπορείς να παραθέσεις όσα επιχειρήματα έχεις. Αλλά, αν κρίνεις ότι δεν επαρκούν, ψάξε στο Διαδίκτυο για όσους άλλους ασχολήθηκαν με το ίδιο θέμα.
  

• Τη δική σου άποψη θα την γράψεις, αλλά όχι στο κύριο σώμα του άρθρου. Θα την γράψεις στο τέλος, στο συμπέρασμα. Οι αναγνώστες σου μπορεί να συμφωνήσουν ή να διαφωνήσουν με αυτήν, αλλά δεν είναι ο στόχος σου να τους πείσεις.
  

Συνοψίζοντας:

Η αρθρογραφία για θέματα τεχνολογίας καλύπτεται ήδη από τα ΜΜΕ, αλλά μόνο επιφανειακά. Η ευκαιρία του πολίτη-δημοσιογράφου είναι να προσφέρει στον αναγνώστη μια πιο αναλυτική και κριτική ματιά, μέσα από οποιαδήποτε μορφή αρθρογραφίας από αυτές που έχουν ήδη μελετηθεί (ρεπορτάζ, ειδησεογραφία, συνέντευξη, αφήγηση). Αυτή η ποιοτικά πληρέστερη «ματιά» προϋποθέτει, όμως, γνώσεις και συνεχή ενημέρωση.

Λόγω της κρισιμότητας του παράγοντα «χρόνος» στην τεχνολογική θεματολογία, ο καλύτερος τρόπος αρθρογραφίας γι’ αυτήν είναι μέσα από ιστολόγιο. Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή στο πώς διαλέγει κανείς τον τίτλο, τη δομή και το ύφος του κάθε άρθρου. Επιπλέον προσοχή χρειάζεται όταν το άρθρο καταλήγει επικριτικό για μια τεχνολογία.

Βιβλιογραφία:

• How To Write Technical Blog Posts
  

https://sendgrid.com/blog/write-technical-blog-posts/