Mobile Citizen Journalism

Στο τρίτο μάθημα θα μιλήσουμε για τα «κλειδιά προώθησης» των άρθρων του πολίτη-δημοσιογράφου. Αυτό δεν γίνεται μέσω των πωλητών κάποιου εκδότη, αλλά μέσω των ίδιων των άρθρων. Πώς; Με τα μεταδεδομένα τους – τα λόγια που διαλέγει κανείς για τον χαρακτηρισμό τους και το «σάρωμά τους» από τις μηχανές αναζήτησης και τα κοινωνικά δίκτυα.

Περιεχόμενα 3ου μαθήματος

• Η σημασία των μεταδεδομένων
  
• Τα είδη των μεταδεδομένων
  
• Οι ενδείξεις ενδιαφέροντος (hashtags)
  
• -   Πώς γράφεις tags και hashtags
  

Η σημασία των μεταδεδομένων

Μετα… δεδομένα. Δηλαδή; Τι σημαίνει αυτό; Τι σχέση έχει με τη δημοσιογραφία και γιατί πρέπει να σε ενδιαφέρει;

Θα το καταλάβεις αμέσως μόλις συλλογιστείς το εξής: Έκανες το ρεπορτάζ σου, πήρες τις φωτογραφίες σου και βιντεοσκόπησες συντεύξεις, επεξεργάστηκες και τον  ήχο σου… έγραψες ένα υπέροχο άρθρο και το ανέβασες στο ιστολόγιό σου. Πολύ ωραία! Και λοιπόν; Ποιος άλλος το ξέρει εκτός από σένα, την οικογένειά σου και τους φίλους σου; Με τι τρόπο θα το μάθει και θα το βρει κανείς, μέσα σε όλη την απειρία άρθρων που ανεβαίνουν καθημερινά στο Διαδίκτυο;

Τα μεταδεδομένα (metadata) είναι ακριβώς οι περιγραφικές και δομικές πληροφορίες μέσω των οποίων ταξινομείται και ιχνηλατείται οτιδήποτε γεννιέται σε ψηφιακή μορφή.

Σκέψου τον εαυτό σου όταν είσαι μπροστά στη μηχανή αναζήτησης και ψάχνεις κάτι απλό, όπως είναι μια φωτογραφία. Για να τη βρεις, την ψάχνεις με το θέμα της ή με το όνομα του προσώπου που πιθανόν είναι μέσα της, με το όνομα του φωτογράφου, ή με το όνομα του μέσου ενημέρωσης όπου δημοσιεύθηκε, ίσως και με την χώρα, τον τόπο και τον χρόνο που λήφθηκε. Αν η φωτογραφία δεν είχε αρχειοθετηθεί με κάποια ή όλες αυτές τις κατατοπιστικές πληροφορίες (metadata), δεν θα σου έβρισκε ποτέ αυτό που έψαχνες η Google ή η Bing.

Για τον ίδιο λόγο και με τον ίδιο τρόπο, χρειάζεται και το άρθρο σου – το κάθε άρθρο σου, φωτογραφία, ηχητικό απόσπασμα ή βίντεο – να προικιστεί με μεταδεδομένα.

Αν αυτό έγινε κατανοητό και αποδεκτό, τότε σίγουρα είσαι έτοιμος να ρωτήσεις «Ποια ακριβώς μεταδεδομένα και πόσα;» Ας δούμε τι το καθορίζει.

Το «σάρωμα» που κάνουν οι μηχανές αναζήτησης γίνεται σε δύο φάσεις: Στην πρώτη φάση – που είναι ανεξάρτητη από το τι σκοπεύουμε να ψάξουμε – συλλέγουν πληροφορίες για οτιδήποτε αναρτάται στον Παγκόσμιο Ιστό (όπως το άρθρο σου). Καταγράφουν τα μεταδεδομένα που συνοδεύουν το καθένα από αυτά, μετράνε το πόσο συχνά εμφανίζεται το καθένα (στο άρθρο σου, εν προκειμένω) και το πού εμφανίζονται (στον τίτλο, στην τρίτη παράγραφο… ή στο υστερόγραφο του άρθρου;).

Η δεύτερη φάση ξεκινά μόλις εμφανιστεί κάποιος που ψάχνει κάτι που ανταποκρίνεται στο άρθρο σου. Οι λέξεις μέσω των οποίων το ψάχνει (οι όροι αναζήτησης) κάνουν τη μηχανή αναζήτησης να συμπεριφερθεί σαν τον ταχυδρόμο που ψάχνει ένα δέμα με βάση τα στοιχεία αποστολέα: Κοιτάει στον κατάλογο που έχει και βρίσκει αυτό που ταίριασε σε αυτά τα στοιχεία (τα μεταδεδομένα). Όμως, το αν θα βρει ακριβώς το ζητούμενο ή κάποιο παρόμοιο, εξαρτάται από το πόσο πλήρη στοιχεία έχει δώσει ο αποστολέας.  

Στην περίπτωση του άρθρου σου, εσύ είσαι ο «αποστολέας». Για να σιγουρευτείς ότι ο ταχυδρόμος (η μηχανή αναζήτησης) θα βγάλει από την αποθήκη το δικό σου δέμα πρώτο κι όχι πολλά άλλα παρόμοια, πρέπει να έχεις υπόψη σου τα εξής: Θα πάρεις την προτεραιότητα στη λίστα ευρημάτων αν ο όρος αναζήτησης που έβαλε ο «παραλήπτης» εμφανίζεται ως συχνό στοιχείο των μεταδεδομένων «πρώτης γραμμής» - δηλαδή, στον τίτλο, στην εισαγωγή ή στις λέξεις-κλειδιά του άρθρου. Αν υπάρχει μόνο στο σώμα του άρθρου, τότε μπορεί να βρεθείς στην… 30ή σελίδα ευρημάτων της Google. Κι αν δεν υπάρχει πουθενά… θα παραμείνεις άγνωστος.

Ανακεφαλαίωση: Όσο πιο πλούσιες είναι οι περιγραφικές πληροφορίες για τα άρθρα σου (τα μεταδεδομένα τους) και όσο πιο στρατηγικά τοποθετημένες, τόσο θα αυξάνεις τις πιθανότητές σου να τα διαβάζουν αναγνώστες. Αυτή η διεργασία βελτιστοποιεί την ευρεσιμότητά τους από τις μηχανές αναζήτησης και λέγεται διεθνώς SEO (Search Engine Optimization).

Τα είδη των μεταδεδομένων

Αν κοιτάξεις τα μεταδεδομένα του ορισμού των μεταδεδομένων που δώσαμε, θα δεις αμέσως τις λέξεις-κλειδιά: «περιγραφικές», «δομικές», «ταξινομείται», «ιχνηλατείται». Αυτές μας δίνουν τα είδη των μεταδεδομένων και τη διαδικασία καταχώρησής τους εσωτερικά στον ιστότοπό μας (ταξινόμηση) και ανεύρεσής τους εξωτερικά, από τις μηχανές αναζήτησης (ιχνηλασία).

Την εσωτερική ταξινόμηση των μεταδεδομένων αναλαμβάνει ένας τύπος λογισμικού που λέγεται Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS: Content Management System). Όταν λοιπόν σου έλεγε το WordPress ότι διαθέτει CMS, εννοούσε ακριβώς ότι διασφαλίζει στο ιστολόγιό σου το εσωτερικό νοικοκύρεμα των μεταδεδομένων και την εύκολη ιχνηλασία τους από τους «έξω».

• Τα δομικά μεταδεδομένα, που καθορίζονται από ίδιο το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου των ιστότοπων, έχουν τη μορφή πεδίων σε πίνακα ή προκαθορισμένων ετικετών σε λίστα και αφορούν στοιχεία όπως: Ημερομηνία δημιουργίας, Δημιουργός, Φάκελος. Μπορούν να είναι εμφανή ή και κρυφά στον ιστότοπο.
  

• Τα περιγραφικά μεταδεδομένα είναι τα στοιχεία που δίνεις εσύ για το περιεχόμενό σου, όπως τίτλος, περιγραφή περιεχομένου κλπ.
  

Το όλο πράγμα μοιάζει με τις ετικέτες ενημέρωσης που διαθέτουν τα ρούχα που αγοράζουμε: Εκεί παρατίθενται στοιχεία του κατασκευαστή, στοιχεία ποιοτικά (π.χ. βαμβακερό), στοιχεία καταλληλότητας (π.χ. μέγεθος) και στοιχεία χρήσης (π.χ. τρόπος πλυσίματος). Εντελώς αντίστοιχα, το CMS ζητάει να του δώσουμε αφενός την πληροφόρηση χαρακτηρισμού του περιεχομένου μας, με λέξεις-κλειδιά (keywords), όπως για το ρούχο θα λέγαμε «παντελόνι», «μπλέ», «καλοκαιρινό». Αφετέρου, περιμένει να του δώσουμε ετικέτες (tags) με στοιχεία ιχνηλασιμότητάς του, όπως «βαμβακερό», «μεσαίο μέγεθος», «πλύσιμο στο χέρι».

Φέρνοντας την αντιστοιχία στα άρθρα σου, οι λέξεις-κλειδιά καθορίζουν την κύρια ταξινόμησή τους, ενώ οι ετικέτες τις παράγωγες υποκατηγορίες ταξινόμησής τους. Αν δηλαδή, έδινες ως key-words τις λέξεις:

 «γεωτρήσεις», «κοιτάσματα», «υδρογονάνθρακες», «Αιγαίο», «περιβάλλον»,

τα tags τους θα μπορούσαν να είναι:

«υποθαλάσσιες γεωτρήσεις», «όγκος κοιτασμάτων», «πετρέλαιο», «φυσικό αέριο», «νησιωτικό περιβάλλον», «επιπτώσεις στο περιβάλλον»…

Μικρό μυστικό:

Όταν η λέξη-κλειδί σου είναι στον πληθυντικό («γεωτρήσεις», αντί για «γεώτρηση»), αποκτάς πολύ ευρύτερη γκάμα ταξινόμησης, άρα και ιχνηλασιμότητας από τη μηχανή αναζήτησης.

Apps:

• Αν χρειάζεσαι στο κινητό σου μια δωρεάν εφαρμογή που να γεννάει περιγραφικά μεταδεδομένα, δοκίμασε την Keyword helper - SEO Dojo (Android). Δουλεύει και στα Ελληνικά.
  

• Επίσης, για να βρεις ποιες λέξεις-κλειδιά είναι οι πιο περιζήτητες, μπορείς να χρησιμοποιήσεις μία υπηρεσία διερεύνησης λέξεων-κλειδιών, όπως το Twinword.
  

Προσοχή στις Εικόνες

Τα άρθρα σου δεν περιέχουν μόνο κείμενο, αλλά και εικόνες. Η μηχανή αναζήτησης, όμως, δεν μπορεί πραγματικά να δει εικόνες, οπότε πρέπει να προσθέτεις κείμενο που θα της πει τι βλέπει. Μπορείς επίσης να χρησιμοποιήσεις στοιχείο τίτλου για μια εικόνα, έτσι όταν ένας αναγνώστης τοποθετεί το ποντίκι πάνω της να του εμφανίζονται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εικόνα. Αυτό είναι χρήσιμο όχι μόνο στον αναγνώστη αλλά και στη μηχανή αναζήτησης. Επιπλέον, οι λεζάντες (επεξηγήσεις κάτω από την εικόνα) είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να χρησιμοποιήσεις τις λέξεις-κλειδιά σου. Τέλος, στο όνομα αρχείου της κάθε εικόνας, φρόντισε να βάλεις λέξη από τις λέξεις-κλειδιά του άρθρου σου.

Οι ενδείξεις ενδιαφέροντος (hashtags)

Στον κόσμο των κοινωνικών δικτύων, όλοι μας παροτρύνουν να αναζητήσουμε κάτι με hashtag το τάδε. Όπου το τάδε είναι μία λέξη ή φράση με πρόσημο το (#). Τι είναι αυτό;

To hashtag είναι μια ετικέτα μέσω της οποίας ο χρήστης του κοινωνικού δικτύου δηλώνει το ενδιαφέρον του για το θέμα που περιγράφεται μετά το σύμβολο #. Στην πράξη είναι  «ψήφος υποστήριξης» για το θέμα, που αφενός επιτρέπει τη μέτρηση της δημοτικότητάς του στο συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο και, αφετέρου, προσελκύει το ενδιαφέρον όσων δεν γνώριζαν γι’ αυτό αλλά εντυπωσιάζονται από το «ρεύμα υποστήριξής του».

Τα hashtags στέλνονται μέσα μόνο στο συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο (Facebook ή Twitter ή Instagram ή…) και φέρνουν πίσω στον χρήστη μόνο το σχετικό με το hashtag του περιεχόμενο του συγκεκριμένου δικτύου. Αυτό δεν σημαίνει ότι αν βάλει το συγκεκριμένο hashtag σε μια μηχανή αναζήτησης δεν θα του φέρει και ό,τι αντίστοιχο υπάρχει σε όλα.

Οι λέξεις ή οι φράσεις που μπαίνουν σε ενα hashtag συντάσσονται χωρίς κενά ανάμεσά τους. Μπορούν όμως να εμπεριέχουν ή να έχουν στο τέλος τους ημερομηνία, ώστε να έχουν συγκεκριμένη διάρκεια αναζήτησης.

Μικρό μυστικό:

Τα hashtag είναι ιδιαίτερα χρήσιμα όταν θέλεις να προσελκύσεις αναγνώστες σε άρθρα που είχες δημοσιεύσει παλιότερα και δεν είναι πια στην πρώτη σελίδα σου.

Τελικά, οι ετικέτες (tags) και οι ενδείξεις ενδιαφέροντος (hashtags) έχουν συμπληρωματικό σκοπό: να διευκολύνουν την αναζήτηση συγκεκριμένου περιεχομένου, οι πρώτες, και να συνδέσουν αυτό το περιεχόμενο με όσους ενδιαφέρονται γι’ αυτό, οι δεύτερες.

Και τα tags και τα hashtags βελτιώνουν την αύξηση ροής προς το ιστόστοπο ή το ιστολόγιό σου, επειδή συνδέονται στενά με τις βασικές λέξεις-κλειδιά που βάζεις εκεί. Οι καλά μελετημένες ετικέτες που παράγεις από λέξεις-κλειδιά θα αυξήσουν την ποσότητα και την ποιότητα των επισκεπτών σου, δίνοντάς σου περισσότερες πιθανότητες να κερδίσεις αναγνώστες.

Προσοχή: Το @όνομα δεν είναι ίδιο με το #όνομα.

Το @όνομα είναι απλά πρόσκληση προς ένα συγκεκριμμένο άτομο να ενημερωθεί γι’ αυτό που ανακοινώνεις. Το #όνομα κάνει άμεσα ευρέσιμο αυτό το όνομα (ή όποια λέξη ή φράση μετά το #) στο συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο.

Πώς γράφεις tags και hashtags

• Βρες ετικέτες ευρείας και στενής εστίασης:
  

1. Προκειμένου να καλύψεις όσο γίνεται μεγαλύτερη γκάμα κοινού, ξεκίνησε με ετικέτες που στοχεύουν στην ευρύτερη σχετική ομάδα ενδιαφερομένων και προχώρησε προοδευτικά στους έχοντες όλο και πιο εστιασμένο ενδιαφέρον.
   
2. Απόφυγε ετικέτες που παραπέμπουν σε γενικές κατηγορίες (όπως «Ενημέρωση», «Κοινωνία» ή «Επιστήμη»). Για να βρεις αφοσιωμένο κοινό θα πρέπει να τους προσφέρεις ετικέτες για εξειδικευμένες υποκατηγορίες (όπως «Ενέργεια», «Υδρογονάνθρακες», «Περιβάλλον»).
   
3. Αν δεν βρίσκεις τις κατάλληλες ετικέτες, ξανασκέψου τις απαντήσεις που δίνει το άρθρο σου στα βασικά ερωτήματα «ποιος, τι, πού, πότε, πότε και πώς».
   

• Προσεταιρίσου συναφή ενδιαφέροντα:
  

1. Μην περιορίζεσαι σε ετικέτες από έννοιες ή όρους που αναφέρονται στο άρθρο σου. Σκέψου και τι θα περιείχε ένα άρθρο παραπλήσιου θέματος.
   
2. Φτιάξε ετικέτες που να προσελκύουν και παράπλευρο κοινό: Π.χ., αν έχεις γράψει ένα θέμα μηχανολογικού ενδιαφέροντος, πρόσθεσε ετικέτες και για ηλεκτρολόγους.
   
3. Αν δεν μπορείς να βρεις την κατάλληλη ετικέτα για κάτι, προσέγγισέ την από εναλλακτικό δρόμο. Π.χ. αν έχεις ένα θρησκευτικοϊστορικό άρθρο αλλά ο Δαυίδ δεν εμφανίζεται στον τίτλο του ως όνομα, βάλε την ετικέτα «σφεντόνα».
   

• Βρες ετικέτες άμεσες και έμμεσες, για να βελτιώσεις τη στόχευσή σου κατάλληλα:
  

1. Αν στο άρθρο σου αναφέρονται δημόσια πρόσωπα, κάνε ετικέτες τα ονόματά τους. Εφόσον είναι γνωστό ποιοι και τι κάνουν, το όνομά τους θα φέρει άμεση συσχέτιση μεταξύ του θέματός τους και του ενδιαφέροντος του κοινού γι’ αυτούς.
   
2. Αν στοχεύεις να συνδέσεις ειδησεογραφικό θέμα με κοινό που ενδιαφέρεται για την ευρύτερη συμασία του συμβάντος, μπορείς να χρησιμοποιήσεις και ετικέτες που σχετίζονται έμμεσα με το το θέμα του άρθρου σου, πέρα από τις όσες σχετίζονται άμεσα.
   
3. Μην πασχίζεις να καταγράψεις κάθε έννοια που αναφέρεται στο άρθρο σου. Ο στόχος σου είναι να εντοπίσει το κοινό σου, όχι να κάνεις μια τέλεια γλωσσολογική ανάλυση.
   
4. Ακόμη κι αν μια ετικέτα σχετίζεται πολύ έμμεσα με το άρθρο σου, μπορείς να την συμπεριλάβεις αν εντάσσεται σε ζήτημα που απασχολεί το ευρύτερο κοινό. Για παράδειγμα, μπορεί το θέμα σου να είναι η έλλειψη πόσιμου ύδατος σε ένα νησί και, στο πλαίσιο της έρευνάς σου, να έχεις πάρει συνέντευξη από ένα πρόσφυγα καταυλισμού στην περιοχή. Το να βάλεις την ετικέτα «πρόσφυγες» θα σου φέρει ένα πολύ ευρύτερο κοινό από εκείνο που θα ενδιαφερόταν για το συγκεκριμένο νησί.
   

• Ετικέτες εντοπιότητας:
  

1. Αν το θέμα σου αναφέρεται σε επίτευγμα πανεπιστημιακού εργαστηρίου, πρόσθεσε ετικέτα με το όνομα του πανεπιστημίου.
   
2. Πρόσθεσε ετικέτα τοποθεσίας μόνο για άρθρα τοπικού ή περιφερειακού ενδιαφέροντος. Οι ιστορίες πανεθνικού ενδιαφέροντος δεν ωφελούνται από ετικέτες τοποθεσίας.
   
3. Αν το θέμα σου είναι διεθνές, βάλε ετικέτες με το όνομα της χώρας και της περιοχής όπου συνέβη (π.χ. «Τουρκία», Ανατολία»).
   

• Πρόσεξε γραμματική και σύνταξη:
  

1. Δεν μπορείς να αρχίζεις tag ή hashtag με αριθμό και δεν μπορείς να βάλεις μέσα του ειδικούς χαρακτήρες ή μόνο αριθμούς.
   
2. Μπορείς να χωρίσεις τις λέξεις με κενό σε ένα tag, αλλά όχι σε ένα hashtag.
   
3. Μην βάζεις άρθρα (ο, η, το…) και μη χωρίζεις λέξεις με «-» στα hashtag (είναι αδιάφορο).
   
4. Το να χρησιμοποιείς λέξεις στον πληθυντικό αριθμό βελτιώνει την ιχνηλασιμότητα
   
5. Τα κεφαλαία γράμματα βελτιώνουν την αναγνωσιμότητα αλλά δεν βελτιώνουν την ιχνηλασιμότητα.
   
6. Πρόσεχε τα ορθογραφικά λάθη στις λέξεις, γιατί αποπροσανατολίζουν εντελώς την ιχνηλασιμότητα.
   
7. Πρόσεχε τις παραλλαγές της ίδιας λέξης, γιατί επίσης οδηγούν την ιχνηλάτιση σε διαφορετικούς δρόμους.
   

Συνοψίζοντας:

Τα μεταδεδομένα είναι οι λέξεις με τις οποίες αποδίδεται η δομή ενός άρθρου ή περιγράφεται το περιεχόμενό του. Τα είδη τους είναι, αντίστοιχα, δομικά και περιγραφικά μεταδεδομένα. Οι τύποι τους είναι λέξεις-κλειδιά, φράσεις-κλειδιά και ετικέτες (tags). Για τη διεύρυνση του κοινού των άρθρων, παροτρύνονται οι αναγνώστες να προωθούν στα κοινωνικά τους δίκτυα ενδείξεις ενδιαφέροντος (hashtags).

Όλοι οι τύποι μεταδεδομένων είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τη βελτίωση της ταξινόμησης και της ιχνηλασιμότητας των άρθρων από τις μηχανές αναζήτησης. Χρειάζονται όμως ιδιαίτερη φροντίδα στην επιλογή των κατάλληλων λέξεων γι’ αυτά και τη σύνταξή τους.

Βιβλιογραφία:

• Search Engine Optimization (SEO) Starter Guide
  

https://support.google.com/webmasters/answer/7451184?hl=en

• Keyword Research 101: How to Choose the Right Keywords for SEO
  

https://optinmonster.com/keyword-research-101-how-to-choose-the-right-terms-for-google/

• The Ultimate Guide to Proper Youtube Video Tagging
  

https://www.internetmarketingninjas.com/blog/rich-media/proper-youtube-video-tagging/